Sự phát triển của phường hội loài người luôn gắn liền với sự phát triển của công nghệ, kỹ thuật và được đánh dấu bằng các cuộc cách mệnh công nghiệp lớn. Các cuộc cách mệnh công nghiệp này tạo ra nhiều thành tựu và mang tới nhiều ích lợi cho con người, giúp giảm thiểu tối đa nhân lực, tăng năng suất lao động và giá trị cuộc sống

thế giới ngày nay đang ở trong công đoạn tăng trưởng của cuộc cách mệnh công nghiệp 4.0. Cuộc cách mệnh này đã cho ra nhiều sản phẩm mới, nhiều hình thức đàm phán mới, phương thức thanh toán mới, những loại tài sản mới… Một trong các thông minh nổi trội của cuộc cách mạng này là sự thành lập của kỹ thuật chuỗi khối (Blockchain) và tiền ảo (hay còn gọi là sàn mua bán tiền ảo tốt nhất – crypto currency). Sự xuất hiện của các loại tiền ảo này đang được cả toàn cầu để ý và bình luận, đặc biệt là trong năm 2017, trong khi giá của Bitcoin và những đồng tiền ảo khác cải thiện một cách chóng mặt và thay đổi không giới hạn. Trên thế giới tổng thể và Việt Nam kể riêng, hoạt động phát hành, lưu trữ, đào, đàm phán, đầu tư… tiền ảo diễn ra nở rộ và đa dạng; lôi kéo số lượng lớn người tham gia. Những hoạt động này đạt được các thách thức không nhỏ cho những nhà nghiên cứu, ban hành và áp dụng pháp luật. Một câu hỏi được đặt ra bởi không ít người quan tâm là pháp luật Việt Nam điều chỉnh vấn đề này như thế nào, các hoạt động liên quan tới tiền ảo đem tới công nhận ở Việt Nam hay không? Những quy định luật pháp Việt Nam hiện hành liệu đã phù hợp để điều chỉnh vấn đề tiền ảo trên thực tế?

1. Chính sách, luật pháp Việt Nam hiện hành về tiền ảo

1.1. Một vài ghi nhận chính thức về mặt chính sách, luật pháp can dự đến tiền ảo

- Thông cáo tạp chí của nhà băng Nhà nước Việt Nam về tiền ảo

Ngày 27/2/2014, nhà băng Nhà nước Việt Nam lần Trước tiên ra thông cáo tạp chí về tiền ảo[1]. Nội dung của Thông cáo tập trung vào 1 vài vấn đề cơ bản như sau:

Thứ nhất, khẳng định Bitcoin là một dạng tiền phương pháp số (tiền ảo), ko được phát hành bởi Chính phủ hay một tổ chức tài chính, mà được cho ra và vận hành dựa trên hệ thống các máy tính kết nối mạng internet ngang hàng.

Xem thêm: sàn binance

Thứ 2, khẳng định sự xuất hiện của Bitcoin đã gây ra phổ biến tác hại, rủi ro cho người sử dụng như: Có thể trở thành dụng cụ cho tù hãm như rửa tiền, buôn bán ma túy, trốn thuế, thương lượng, thanh toán tài sản phi pháp; nguy cơ bị tấn công, đánh cắp, thay đổi dữ liệu hoặc bị ngừng giao dịch là rất lớn; hoạt động đầu cơ vào Bitcoin ẩn đựng phổ biến nguy cơ về bong bóng nguồn vốn, gây thiệt hại cho người đầu tư; thương lượng Bitcoin ko bị chi phối và kiểm soát bởi cơ quan điều hành nhà nước nào, Như vậy nên, người sở hữu Bitcoin sẽ chịu tất cả rủi ro vì ko có cơ chế bảo kê lợi quyền.

Thứ ba, việc dùng Bitcoin (và các loại tiền ảo như vậy khác) làm phương tiện thanh toán không được luật pháp thừa nhận và bảo vệ. Những tổ chức tín dụng ko được phép sử dụng Bitcoin (và các loại tiền ảo tương tự khác) như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán lúc phân phối dịch vụ cho khách hàng.

Thứ tư, việc sở hữu, tìm bán, dùng bitcoin (và những loại tiền ảo như vậy khác) như một loại tài sản tiềm tàng rất nhiều rủi ro cho người dân và ko được pháp luật kiểm soát an ninh.

Tiếp đến Thông cáo tin báo ngày 27/2/2014, sáng ngày 28/10/2017, trong văn bản gửi cơ quan tạp chí, nhà băng Nhà nước Việt Nam đã khẳng định Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác không hề là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Theo ấy, việc phát hành, cung ứng, dùng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm công cụ trả tiền là hành vi bị cấm tại Việt Nam

Xem thêm: đầu tư ảo nhận tiền thật

- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ liên quan tới tiền ảo

Trước những diễn biến khó lường và những ảnh hưởng bị động của những hoạt động can dự tới tiền ảo tại Việt Nam, ngày 21/8/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hình định số 1255/QĐ-TTg về duyệt đề án hoàn thiện khuông pháp lý để quản lý, xử lý đối với những loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Theo Quyết định này, việc hoàn thiện khung pháp lý này phải dựa trên ba cơ sở:

(i) thiết chế hóa tuyến đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về bảo vệ quyền sở hữu, quyền tài sản nhằm giải quyết thực tại tất yếu đang còn đó và sẽ diễn ra;

(ii) Góp phần kiểm soát an ninh quyền và ích lợi hợp pháp của những nhà đầu tư trong và ngoài nước tại Việt Nam; hạn chế, ngăn chặn và kiểm soát có tuyệt vời các rủi ro, lạm dụng liên quan; cụ thể hóa những chế định về quyền tài sản trong Bộ luật Dân sự năm 2015 trong ngành nghề tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo;

(iii) Nghiên cứu, kết nạp có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo để nhận diện, xây dựng, hoàn thiện sườn pháp lý can hệ theo nguyên tắc đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất, minh bạch, lâu dài và có thể dự đoán trước của hệ thống pháp luật, thích hợp thông lệ quốc tế.

song song, việc hoàn thiện khung pháp lý này hướng đến ba mục tiêu:

(i) Nghiên cứu, nhận diện toàn bộ, chính xác thực chất của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo theo kinh nghiệm nước ngoài và thực tại Việt Nam; mối quan hệ với tài sản thực, tiền thực; vai trò của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo và ảnh hưởng của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo tới pháp luật;

(ii) kiểm tra, Phân tích thực trạng sườn pháp lý về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo của Việt Nam; kinh nghiệm điều chỉnh của nước ngoài và tác động đến hệ thống luật pháp can hệ của Việt Nam nhằm nhận mặt và xác định thái độ của cơ quan nhà nước đối với những vấn đề pháp lý liên quan; buộc phải các nhiệm vụ, công việc cụ thể và các định hướng để vun đắp, hoàn thiện luật pháp về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo nhằm đảm bảo tương ứng với các rủi ro can dự để kiểm soát, giảm thiểu các rủi ro này nhưng ko được ảnh hưởng đến sáng tạo và khởi nghiệp thông minh, đảm bảo tính linh động để phù hợp với sự thay đổi trong sự tăng trưởng không giới hạn của công nghệ thông tin, thương nghiệp điện tử;

(iii) cắt cử trách nhiệm, lộ trình thực hiện cho các Bộ, lĩnh vực can hệ để xử lý những vấn đề đặt ra.

tương tự, Quyết định này chính là hạ tầng pháp lý quan yếu, đặt nền móng cho việc nghiên cứu và ban hành các quy định luật pháp liên quan tới tiền ảo trong khoảng thời gian dài tại Việt Nam. Ở tầm chính sách, điều ấy biểu thị sự cấp thiết, cấp bách của việc xây dựng sườn pháp lý để điều chỉnh các vấn đề can dự đến tiền ảo tại Việt Nam.

- Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tiền ảo

Ngày 11/4/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về tăng cường điều hành các hoạt động can dự đến Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác. Chỉ thị đã nói đến các rủi ro và hệ luỵ của các hoạt động liên quan đến tiền ảo chỉ cần khoảng mới đây như: Người chơi tiền ảo dễ gặp rủi ro; nguy cơ dùng tiền ảo cho hoạt động tội phạm (rửa tiền, tài trợ khủng bố, chuyển tiền bất hợp pháp, trốn thuế, lừa đảo...); hoạt động đầu cơ, mua bán tiền ảo, huy động vốn qua phát hành tiền ảo (ICO); đặc biệt là hoạt động sử dụng tiền ảo để huy động vốn theo phương thức đa cấp ngày càng diễn biến phức tạp, có nguy cơ tác động tới sự bền lâu của thị trường tài chính, trật tự an toàn thị trấn hội và có thể gây rủi ro rất to đối với đơn vị, tư nhân tham dự.

Trên cơ sở vật chất những cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực của hoạt động can hệ tới tiền ảo, Chỉ thị đã bắt buộc các Bộ, lĩnh vực có can hệ tiến hành việc quản lý những hoạt động can hệ tới tiền ảo nhằm hạn chế những rủi ro, hệ lụy cho thị trấn hội; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật.

- Chỉ thị của Thống đốc nhà băng Nhà nước Việt Nam can hệ đến tiền ảo

Nhằm tiến hành Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 11/04/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý các hoạt động can dự tới Bitcoin và các loại tiền ảo như vậy khác, ngày 13/4/2018, Thống đốc nhà băng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về các biện pháp tăng kiểm soát các đàm phán, hoạt động liên quan tới tiền ảo. Chỉ thị đưa ra yêu cầu những công ty có can dự (các tổ chức tín dụng, đơn vị cung cấp nhà cung cấp trung gian thanh toán; các tổ chức tại hội sở chính nhà băng Nhà nước Việt Nam; ngân hàng Nhà nước chi nhánh những thức giấc, thị thành trực thuộc trung ương) trang nghiêm thực hiện các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường kiểm soát, xử lý các thương lượng liên quan tới tiền ảo.

1.2. Nhận định pháp luật Việt Nam hiện hành về tiền ảo

Qua nghiên cứu chúng tôi cảm thấy, mặc dù 1 vài cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có các chỉ đạo, cảnh báo, khuyến nghị liên quan tới tiền ảo, nhưng cho đến nay Việt Nam vẫn chưa có khung pháp luật rõ ràng, gần như điều chỉnh đối với loại tài sản mới này; còn rộng rãi vấn đề pháp lý liên quan tới tiền ảo được đặt ra và thực thụ là một thách thức đối với nhà làm luật, những người áp dụng luật pháp ở Việt Nam hiện nay.

Thứ nhất, về khái niệm tiền ảo

Là một hiện tượng phố hội mới, nên hiện nay có cực nhiều định nghĩa và cách hiểu về tiền ảo. Mỗi khái niệm lại chỉ ra các đặc thù đơn thuần của tiền ảo dưới các góc độ khác nhau. Thời gian qua, dù rằng thuật ngữ tiền ảo được dùng thông dụng, nhưng các thuật ngữ “tiền kỹ thuật số”, “tiền thay thế”, “tiền internet”, “tiền mã hóa” cũng được kể với nghĩa tương đương[3]. Trên thực tại, tiền ảo có thể tồn tại dưới phổ biến dạng như: Tiền ảo có chức năng là chứng khoán; tiền ảo có chức năng là dụng cụ thanh toán; tiền ảo có chức năng là tiện thể ích để tiếp cận, dùng một nhà cung cấp nhất mực... Điều này dẫn tới phổ thông sự lầm lẫn trong thực tại lúc cần có sự quản lý hoặc khắc phục của cơ quan có thẩm quyền liên quan tới tiền ảo. Bên cạnh đó, định nghĩa tiền ảo cũng rất dễ gây lầm lẫn với khái niệm tiền điện tử (là hình thức điện tử của tiền pháp định). Việc chưa đem lại một cách hiểu chính thức về tiền ảo trong những văn bản pháp luật ở Việt Nam là một rào cản và cạnh tranh đặt ra lúc xác định những vấn đề pháp lý liên quan đến tiền ảo cũng như khắc phục những mâu thuẫn hoặc các hoạt động can hệ đến tiền ảo trong thực tế.

Thứ hai, trong lĩnh vực luật pháp dân sự

Trong giao lưu dân sự, tài sản là đối tượng chủ yếu của các quan hệ giữa các chủ thể được luật pháp dân sự điều chỉnh. Theo quan điểm của chúng tôi, đối chiếu với quy định của luật pháp dân sự hiện hành thì tiền ảo ko được coi là tài sản hay hàng hoá, bởi lẽ:

Điều 105 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Tài sản bảo gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong khoảng thời gian dài”.

Theo khái niệm trên, tài sản chỉ còn đó ở một trong bốn dạng:

- Vật: Là một phòng ban của thế giới vật chất tồn tại dưới dạng rắn, lỏng, khí và con người có thể chiếm hữu, kiểm soát được; thí dụ như nhà, xe, bàn ghế…

- Tiền: Là phương tiện trả tiền do ngân hàng Nhà nước phát hành, được Nhà nước bảo hộ sử dụng để định giá những loại tài sản khác. Tiền gồm những tiền nội tệ và ngoại tệ. Tiền có thể tồn tại dưới dạng giấy, polymer, xu hoặc tiền điện tử (e-money).

- thủ tục có giá: Là loại hồ sơ trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao trong giao lưu dân sự. Giấy má có giá phải do các chủ thể được phép phát hành. Giấy tờ có giá bao gồm hối phiếu đòi nợ, ăn năn phiếu nhận nợ, séc, trái khoán Chính phủ, trái phiếu công ty, kỳ phiếu, cổ phiếu, tín phiếu, hối hận phiếu, công trái...

- Quyền tài sản: Là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền dùng đất và những quyền tài sản khác như quyền đòi nợ, quyền hưởng dụng, quyền bề mặt...

tương tự, đối chiếu với quy định trên, tiền ảo không được coi là tài sản vì nó ko thuộc bất kỳ loại nào trong bốn loại nêu trên.

Về bản chất pháp lý của tiền ảo dưới giác độ pháp luật dân sự, cũng có ý kiến cho rằng, tiền ảo có thể coi là một loại quyền tài sản. Cụ thể: “Căn cứ vào những đặc biệt của tài sản mã hóa (hay tài sản ảo kể chung), có thể thấy đây đều là những “tài sản” không có đặc tính vật lý (được hình thành từ những thông tin còn đó dưới dạng những đoạn mã máy tính), được trị giá bằng tiền và có thể chuyển giao được trong giao dịch dân sự. Tương tự, quyền đối với tài sản mã hóa (hay tài sản ảo đề cập chung) là một loại quyền tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015”[4].

Đừng quên theo dõi website của chúng tôi để Nhận định thêm về những nên mua tiền ảo nào